Strategia rozwoju miejscowości Śmieszkowo na lata 2017 – 2020

Ogólna charakterystyka wsi
Ocena potencjalnych możliwości – analiza mocnych i słabych stron

III. Wykaz planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywujących społeczność lokalną w okresie 2017 – 2020

Śmieszkowo jest wsią położoną w północno – zachodniej części Polski,na skraju Kotliny Gorzowskiej w wysoczyzny Chodzieskiej. Oddalona 3 km na południowy wschód od miasta Czarnków. Wieś ta administracyjnie związana jest z gminą Czarnków, powiatem czarnkowsko – trzcianeckim oraz województwem wielkopolskim. Przez wieś przebiega droga Poznań – Wałcz – Kołobrzeg.

Śmieszkowo, to w planie przestrzennym zagospodarowania gminy,wieś rozwijająca się i stale powiększająca granice. Jest wodociąg i kanalizacja oraz elektryfikacja. Natomiast mieszkańcy nie chcą zdecydować się na uzyskanie dostępu do sieci gazu ziemnego w obawie przed wysokimi kosztami inwestycji i późniejszej eksploatacji.

W Śmieszkowie istnieją drobne zakłady usługowe i rzemieślnicze,tartak,a także dwa sklepy spożywczo – przemysłowe. Od wielu lat funkcjonuje w Śmieszkowie dwuoddziałowe przedszkole, do którego uczęszcza około 35 dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Sześcioklasowa szkoła podstawowa liczy obecnie 52 uczniów. W najbliższej perspektywie ma być utworzona szkoła czterooddziałowa i część dzieci zmuszona będzie jeździć do sąsiednich wiosek,gdzie utworzone będą szkoły 8-klasowe

Wizja spełnia w życiu człowieka,a także społeczeństwa bardzo ważną rolę. Człowiek jako podmiot rozwoju chce kształtować swoją przyszłość. Część można samemu,jednakże znaczna część ma szanse realizacji tylko poprzez działania zbiorowe. Dotyczy to również mieszkańców Śmieszkowa. Prace nad wizją wsi będą realizowane
w kilku kategoriach:

– nadziei
– wizji
– celów
– opracowania planu i rozdzielania zadań

W perspektywie czasowej,powyżej 10 lat, żadna wizja społeczna nie będzie miała praktycznego znaczenia,jeżeli w jej tworzeniu i wdrażaniu nie wezmą szerokiego udziału mieszkańcy wsi,których wizja dotyczy. Chodzi o to,aby zaczęli mówić ci,którzy milczą
i pracują w tym środowisku,żeby nie dać się ponieść głoszącym frazesy bo z tego nic się nie zbuduje. Takie zadania postawili sobie mieszkańcy Śmieszkowo w latach poprzednich. Jak udało się zrealizować te plany i zamierzenia? Jakie osiągnięto efekty tych działań?

Przyszły kierunek rozwoju wsi Śmieszkowa jest zdominowany swoim położeniem. Bliskość miasta powiatowego wyznaczył naszej wsi nowe miejsce w rozwoju obszarów wiejskich. Ze względu na specyfikę położenia Czarnkowa i wynikający stąd brak terenów budowlanych w jego granicach,miasto „wylewa się” w kierunku wsi stanowiących koronę miasta. Są to wsie : Dębe,Pianówka,Brzeźno,a w szczególności Śmieszkowo.

Przed kilkoma laty – zdaniem rodzimych mieszkańców – w obrębie wsi Śmieszkowo bezwiednie ufundowali sobie ulicę miejską. Na ich oczach kilka hektarów użytków rolnych bezpowrotnie zamieniło się w osiedla domków jednorodzinnych. Zainteresowanie ziemią z każdym rokiem narastało,chociażby z tego względu,że 60,4% powierzchni gospodarstw stanowią gospodarstwa do 10 ha (ich stan fizyczny wynosi 68 gospodarstw). Popyt na tereny budowlane dla wielu rolników tej grupy,to sposób na przebranżowienie się,stosowne remonty,a często na przetrwanie.

Już dzisiaj Śmieszkowo – zdaniem wielu rodzimych mieszkańców – mieszczanieje stając się „sypialnią Czarnkowa”. Takie są odczucia wielu mieszkańców wsi.
Wobec nieuchronnie rozpoczętych procesów osiedleńczych,biorąc pod uwagę związane z tym zalety i wady mieszkańcy wsi starali się odpowiedzieć sobie na następujące pytania:

Czy Śmieszkowo,ze względu na swoje położenie przyjmie charakter rezydencjonalny,którego główną funkcją będzie zapewnienie odpowiednich warunków mieszkaniowych i socjalnych? Ile w tym zasługi i działań rodzimych mieszkańców rezygnujących z uprawy roli na rzecz odrolnienia swych ziem i przeznaczenia ich na działki budowlane?
Czy społeczność lokalna odrzuci koncepcję nowoczesności i postępu wsi,polegającą na naśladowaniu miejskich wzorów,architektury i zagospodarowania przestrzennego? I czy to faktycznie stanowi zagrożenie dla wsi? A może ratunek?
Zadawano sobie pytania : „W jaki sposób zawalczymy o podmiotowość wsi,nie dając się zdominować miejskiemu szowinizmowi,który sprowadza wieś do:

roli zaplecza surowcowego
miejsca utylizacji odpadów
jako obszar służący do rekreacji
wieś jako bezwolny obiekt? „

Jakim nurtem pójść – wiejsko – plejbejskim czy samemu wciskającym się nurtem miejsko – inteligenckim?
Czy po tych latach napływający nowi mieszkańcy stawiających tutaj swoje domy
i osiedlający się rzeczywiście stanowią zagrożenie dla podobno zintegrowanej społeczności wsi? Czy może przyniosą powiew nowych myśli, planów, idei
i oczekiwań dających się wpleść w dotychczasowe życie mieszkańców? Czy i jak wykorzystać ten nowy i olbrzymi potencjał?
Co czynić, by jak najszybciej i najskuteczniej zintegrować przybyłych ludzi spoza rolnictwa,aby nie odgradzali się murem i zamykali w swej prywatności? Jak pomóc im żyć z ludźmi i wśród ludzi żyjących z rolnictwa. Jak zerwać z hermetyczną,czasami wręcz wrogą postawą rodowitych mieszkańców Śmieszkowa
w stosunku do nowych, których pomysły, wiedza, umiejętności i kontakty są wręcz nieocenione w realizacji celów w przeobrażenia naszej małej ojczyzny?

Nową społeczność stanowią,a w przyszłości będą stanowili ludzie spoza rolnictwa. Są to ludzie wykształceni,często w mocnej pozycji zawodowej. Przeprowadzą się na wieś ludzie zamożniejsi pracujący w miastach i wiele z nich wyrazi chęć założenia własnego przedsiębiorstwa na terenach naszej wsi. Należy spodziewać się też napływu ludzi w starszym wieku,w tym zasobnych emerytów,którzy złoty wiek życia zechcą związać z korzeniami,z których pochodzą.

W najbliższych latach nastąpi dalszy odpływ młodej siły roboczej do miast i za granicę. Należy liczyć się z tym,że braki w sile roboczej uzupełnią emigranci z państw trzecich. Przyszła społeczność Śmieszkowa jawi się nam różnorodna ekonomicznie, zawodowo,a nawet etycznie.

Wydaje się bardzo prawdopodobnym,że odnowa wsi Śmieszkowo stanie się sposobem przejścia wsi rolniczej w pozarolniczą. W ciągu najbliższych dwóch dekad struktura społeczno – narodowa społeczności Śmieszkowo,jak wynika z powyższych rozważań,ulegnie zmianie. Osłabnie siła interesów rolników z gospodarstw rodzinnych na rzecz kilkunastu gospodarstw z pozycją agrobiznesu. Gospodarstwa do 10 ha w połowie znikną,a w połowie przeobrażą się lub będą dwuzawodowe,tworząc małe firmy usługowe związane z obsługą rolnictwa i zaspokojeniem potrzeb ludności pozarolniczej zamieszkującej naszą wieś. Dla wielu zmieni się charakter pracy. Zatrudnienie stanie się bardziej dostępne zarówno,jeśli chodzi o czas pracy,jak i zmienność miejsc i charakter pracy.

Prawdopodobnie najstarsze wzmianki o Śmieszkowie pochodzą z końca XV wieku i są to spisy urzędowe w aktach grodzkich poznańskich. Od pokoleń Czarnkowscy – możny ród magnacki miał swoje dobra: ziemie, lasy,pastwiska. Od 1580 roku siostry Jadwiga i Zofia Czarnkowskie były właścicielkami tutejszego majątku. W końcu XVIII wieku wieś była własnością rodu Świniarskich. Po śmierci Jana Świniarskiego została tu żona Małgorzata z Turów – Świniarska. Na przełomie XVII i XVIII wieku rozpoczął się napływ ludności żydowskiej i niemieckiej, co zapoczątkowało osadnictwo na teranie Czarnkowa i okolic. Właściciele majątku Śmieszkowo zmieniali się na przestrzeni wieków. Przez długie lata był tu gród Taczanowskich, a po roku 1865 ponad 100 hektarowy majątek przeszedł w ręce Niemca o nazwisku Karger, który był zagorzałym zwolennikiem przynależności tych okolic do prowincji pruskiej i Związku Niemieckiego. Za czasów jego rządów największe gospodarstwo zostało rozparcelowane na mniejsze i przydzielone napływającym kolonistom niemieckim. Na przełomie XIX i XX wieku pozostało zaledwie 11 rodzin polskich, które pracowały u zniemczałych Polaków Machowińskich. Innych mieszkańców wysiedlono.

Przemianowano wtedy polską nazwę Śmieszkowo na Lidenheim – od dużej ilości rosnących tutaj lip. Od tego momentu polski charakter wsi Śmieszkowo miał już na zawsze zaginąć. Na podstawie decyzji Komisji Granicznej GOK (ustalenie polskości z 12 lipca 1920 roku wieś Śmieszkowo, w której większość stanowili Polacy znalazła się
w granicach Niemiec. W wyniku sporów i buntu Śmieszkowian doszło wspólnie z polską załogą do napadu na placówkę graniczną w Śmieszkowie. Po tym incydencie mieszkańcy zostali represjonowani i wprowadzono tu godzinę policyjną. Pamięć po tych wydarzeniach pozostała w dokumentach i literaturze.

Śmieszkowo wróciło w granice wolnej Polski, która zapoczątkowała tu rozwój polskiej oświaty, rolnictwa,rzemiosła. Dzisiejsze Śmieszkowo od powstania do odzyskania niepodległości (1918 roku) nazywało się Lipnik. To od dużej ilości lip otaczających zagrody,budynki i podwórka. Dla uczczenia tej tradycji mieszkańcy Śmieszkowa ujęli
w planach rozwoju wsi na najbliższe lata ten pomysł i podjęli działania w celu obsadzenia terenów wlotowych do wioski właśnie drzewami lipy. Dla podtrzymania tej tradycji powstał projekt corocznych imprez letnich w okresie kwitnienia lip związany z niezaprzeczalnymi walorami krajobrazowymi, przyrodniczymi i zdrowotnymi tych drzew.

Najstarsze budynki związane z historią wsi to między innymi :

budynki mieszkalne pochodzące z II połowy XIX wieku
dawny dworek,w którym mieści się obecnie sklep
budynek pochodzący z końca XIX wieku, obecnie służący wsi jako Przedszkole
budynek remisy strażackiej – dawniej budynek mieszkalny
dwa budynki szkoły, z których starszy wybudowano w roku 1872

We wsi Śmieszkowo działa kilka grup społecznych, które zajmują się organizowaniem życia na wsi w tym rożnych imprez kulturalnych, sportowych i rozrywkowych. Są to m.in. Rada Sołecka, Grupa Odnowy Wsi, Stowarzyszenie „Przyszłość dla Śmieszkowa” Koło Gospodyń Wiejskich, Ochotnicza Straż Pożarna oraz prężnie działające Rady Rodziców przy Szkole Podstawowej i Przedszkolu.

Społeczność wsi Śmieszkowo powinna dołożyć wszelkich starań i wielkich wysiłków do wypracowania w sobie modelu współpracy i wspólnych działań na rzecz swej małej ojczyzny z wykorzystaniem walorów i zasobów wśród rodzimych mieszkańców jak i napływających licznie do wsi z każdym rokiem.

Liczba mieszkańców wsi Śmieszkowo od roku 2000 wzrosła od 630 do 936 mieszkańców. Jest wzrost olbrzymi i nie może być lekceważony biorąc pod uwagę różnorodność społeczną i kulturową wpływającą na integrację i wspólne działania na rzecz wioski. Należy ten potencjał ze wszech miał uszanować i jak najlepiej wykorzystać. To są zadania na najbliższe lata spoczywające na organizacjach społecznych ale również,
a może przede wszystkim na każdym mieszkańcu wsi. Wspólne pomysły i plany są najlepszą drogą w kierunku realizacji konkretnych projektów odnowy,poprawy i rozwoju wsi.

Analiza mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń wsi Śmieszkowo

Mocne strony	Słabe strony
1. Walory środowiska naturalnego, teren czysty ekologicznie. 2. Położenie geograficzne przy drodze wojewódzkiej z dogodnym zjazdem z obwodnicy 3. Położenie w bliskiej odległości od siedziby gminy 4. Walory przyrodnicze w obszarze Natura 2000 5. Bliskość rzeki Noteć 6. Czynne zaangażowanie części mieszkańców w prace na rzecz wsi. 7. Partnerzy zewnętrzni – wiele podmiotów gospodarczych działających na tym terenie . 8. Napływ mieszkańców z dużą wiedzą i doświadczeniem życiowym. 9. Integracja mieszkańców w pracy. 10. Dysponowanie własnym sprzętem przez mieszkańców. 11. Średni poziom zintegrowania mieszkańców. 12. Silne poczucie przynależności rdzennych mieszkańców. 13. Znajomość i kultywowanie tradycji. 14. Duży obszar leśny z możliwością zagospodarowania rekreacyjnego i pozyskiwania surowca drzewnego 15. Szkoła podstawowa dla klas I – VI 16. Przedszkole z placem zabaw 16. Działająca OSP wraz z terenem i remizą 17. Funkcjonująca sala wiejska w bardzo dobrym wyposażeniem imprezowym. 18. Boisko do piłki plażowej przy szkole. 19. Organizacja corocznych imprez integrujących mieszkańców. 20. Zróżnicowanie zawodowe mieszkańców. 21. Działalność Grupy Odnowy Wsi. 22. Liczne tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową i usługową 23. Bliskość jeziora	1. Niezbyt wysoka świadomość społeczna mieszkańców. 2. Mała ilość środków finansowych. 3. Podziały w społeczności lokalnej. 4. Mała ilość miejsc pracy. 5. Niska wydajność gleb. 6. Słaba jakość dróg lokalnych. 7. Słaba dostępność do komunikacji publicznej. 8. Niewystarczająca ilość lamp oświetleniowych. 9. Niskie poczucie bezpieczeństwa. 10. Niewystarczająca ilość chodników we wsi. 11. Brak ścieżki rowerowej. 12. Brak placów rekreacyjnych i spotkań mieszkańców 12. Mała dostępność do specjalistycznych placówek medycznych. 13. Brak zewnętrznej siłowni. 14. Słabe zaangażowanie mieszkańców w sprawy wsi. 15. Brak strony internetowej i dostępu do internetu 16. Niewykorzystany teren przy remizie OSP. 17. Brak placu sportowego przy szkole 18. Małe zainteresowanie mieszkańców imprezami kulturalnymi/ integracyjnymi 19. Brak inwestorów strategicznych 20. Brak pomysłu na wykorzystanie potencjału w postaci terenu boiska sportowego z przyległościami 21. Brak sieci gazowej i ekologicznych rozwiązań 22.Korzystanie z klasycznego ogrzewania domów niekorzystnego dla środowiska 23.Niewystarczająca infrastruktura w zakresie kanalizacji sanitarnej na terenach nowych inwestycji mieszkaniowych
Szanse	Zagrożenia
1. Możliwość rozwoju miejsc rekreacji i wypoczynku. 2. Rozwój agroturystyki. 3. Rozwój współpracy z władzami gminy. 4. Możliwość współpracy z sąsiednimi sołectwami 5. Działki pod budownictwo mieszkaniowe. 6. Możliwość wzrostu populacji dzieci i młodzieży w kontekście utrzymania przedszkola i szkoły 7. Szansa na odmłodzenie społeczeństwa wsi dzięki napływowi młodych mieszkańców 8. Możliwość rozwijania szlaków turystycznych. 9. Pozyskanie środków na potrzeby Grupy Odnowy Wsi i sołectwa. 10. Budowa chodnika i oświetlenia we wsi.	1. Obostrzone przepisy utrudniające organizację imprez rozrywkowych. 2. Migracja młodzieży. 3. Duża ilość zwierzyny łownej – niszczenie upraw. 4. Zagrożenie likwidacji szkoły. 5. Niski przyrost naturalny. 6. Starzenie się społeczeństwa. 7. Niewystarczające wsparcie ze strony gminy 8. Trudności w pozyskaniu dotacji na rozwój wsi 9.Wewnętrzne konflikty w miejscowej społeczności

PROGRAM DŁUGOTERMINOWY ROZWOJU SOŁECTWA ŚMIESZKOWO NA LATA 2017 – 2020

Cele jakie musimy osiągnąć	Projekty, przedsięwzięcia służące osiągnięciu celów	Termin realizacji	Źródła finansowania
A. TOŻSAMOŚĆ WSI I WARTOŚCI ŻYCIA WIEJSKIEGO
1. Wzmocnienie wizerunku wsi	1. Wystawienie tablic z nazwą wsi tzw. witaczy.	2017 – 2018	Własne
	2. Utworzenie ścieżki edukacyjnej.	2017 – 2019	Własne
	3. Wyznaczenie ścieżki turystyczno – rekreacyjnej	2017 – 2020	Własne
	4. Organizacja rajdów rowerowych dla różnych grup wiekowych.	2017 – 2020	Własne
	5. Zagospodarowanie placów ul.Wiejska i róg Szkolnej	2017	F.sołecki Własne
2. Poprawa integracji społecznej	1. Organizacja „Pikniku Wspólna Gmina”	2017 – 2020	Własne
	2. Organizacja akcji „Oddam w dobre ręce”	2017 – 2020	Własne
	3. Utworzenie plenerowego miejsca spotkań.	2017 – 2020	F.sołecki
	4. Organizacja wycieczek integracyjnych.	2017– 2020
	5. Zakup sprzętu rekreacyjnego do świetlicy wiejskiej .	2017– 2020
B. STANDARD ŻYCIA WIEJSKIEGO
1. Poprawa i rozwój infrastruktury społecznej	1. Budowa placu zabaw i siłowni zewnętrznej.	2017
	2. Modernizacja zaplecza sali wiejskiej.	2017
	3. Zagospodarowanie placu w centrum wsi na tereny rekreacyjne	2017 – 2017
	4. Utworzenie Centrum spotkań mieszkańców.	2017
	5. Modernizacja boiska piłkarskiego.	2017 – 2017
2. Poprawa bezpieczeństwa i stanu infrastruktury.	1. Poprawa stanu oświetlenia wsi.	2017 – 2020
	2.Poprawa stanu nawierzchni dróg. Oznakowanie dróg dojazdowych do posesji.	2017 – 2020	WZD
	3. Budowa chodników wzdłuż głównych dróg	2017- 2019
	4.Budowa drogi ul.Słonecznej	2017
	5. Rozwijanie infrastruktury związanej z bezpieczeństwem mieszkańców. (przejścia dla pieszych, światła,)	2017 – 2020
	6. Organizacja szkolenia z udzielania pierwszej pomocy i ratownictwa drogowego.	2017
3. Rozwój infrastruktury technicznej.	1. Budowa kanalizacji sanitarnej ul. Południowa	2018 – 2020
3. Rozwój infrastruktury technicznej.	2. Budowa gazociągu – wieś	2018 – 2020
C. JAKOŚĆ ŻYCIA
1. Wzrost poziomu zaangażowania i współdziałania mieszkańców.	1. Bądź Eko – Zbiórka makulatury i butelek. Propagowanie ochrony Ziemi	2017 – 2020
	2. Organizacja konkursu plastycznego dotyczącego fauny i flory okolic Śmieszkowa.	2017 – 2020
	3. Budowa boiska przy szkole	2017 – 2020
	4.Budowa parku linowego i „siłowni pod chmurką”	2017 – 2020
2. Zdobywanie wiedzy, umiejętności i doświadczeń przez mieszkańców wsi	1. Dostęp do Internetu w sali wiejskiej .	2017
	2. Prowadzenie szkoleń z obsługi komputera i internetu.	2017 – 2018
	3. Organizacja spotkań dla dzieci związanych z nauką gry na instrumentach, kółka teatralnego, pierwszej pomocy.	2017 – 2020
	4. Organizacja Warsztatów tematycznych
D. BYT
1. Promocja wsi	1. Upowszechnienie informacji o wsi na portalach społecznościowych.	2017 – 2020
	2. Współpraca z sołectwami i aktywne uczestnictwo w spotkaniach integracyjnych ościennych sołectw	2017 – 2020
	3. Udział w uroczystościach na terenie gminy, powiatu i z widocznymi identyfikatorami.	2017 – 2020
2. Rozwój przedsiębiorczości oraz zarobkowanie przez mieszkańców wsi.	1. Organizacja spotkań dla pozyskania inwestorów	2017 – 2020
3. Stwarzanie warunków sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości lokalnej	2. Stworzenie oferty szkoleniowej dla mieszkańców poszerzające możliwości zdobywania pracy: – kurs wizażu – kurs florystyczny – kurs projektowania ogrodów przydomowych – kurs opiekunów dzieci i osób starszych – kursy z ekologicznych upraw	2017 – 2020
	3. Szkolenia z przedsiębiorczości na terenach wiejskich.	2017 – 2020
	4. Wspieranie miejscowych firm poprzez promowanie ich wyrobów w czasie organizowanych imprez.	2017 – 2020

Wykaz planowanych zadań inwestycyjnych i przedsięwzięć aktywizujących społeczność sołectwa Śmieszkowo na lata 2017 – 2020

Zagospodarowanie przestrzeni publicznej w centrum miejscowości Śmieszkowo z przeznaczeniem na tereny rekreacyjne

Cel: Polepszenie warunków dla tworzenia klimatu i stosunków społecznych mieszkańców poprzez wspólne imprezy integracyjne, zabawy i spędzanie wolnego czasu

Przeznaczenie: Powstanie infrastruktury i warunków do wspólnych imprez dorocznych